Paweł Edmund Strzelecki (ur. 20 lipca 1797 w Głuszynie koło Poznania, zm. 06.10.1873r. w Londynie) – polski podróżnik, geolog, geograf, badacz i odkrywca.

Paweł Edmund Strzelecki urodził się w Głuszynie (obecnie część Poznania) w rodzinie zubożałego szlachcica herbu Oksza. Jego ojciec Franciszek Strzelecki pochodził prawdopodobnie ze wsi Strzelce Wielkie, będącej niegdyś własnością Mikołaja Wątróbki Strzeleckiego, leżącej w widłach Wisły i Sanu na Nizinie Sandomierskiej. Studiował geografię i geologię w Heidelbergu i Edynburgu (informacja nie zweryfikowana). Jego matka nazywała się Anna Raczyńska.

Od dzieciństwa marzył o podróżach. Zakochał się w Adynie (Aleksandryna Katarzyna Turno), lecz pan Turno odmówił mu ręki swej córki. Na wschodzie kraju przez kilka lat zarządzał wielkimi majątkami księcia Franciszka Sapiehy, zbierając kapitał na swe zamierzone podróże. W latach 1812-1816 zniknął z rodzinnego domu, a odnalazł go przypadkiem w Krakowie jego starszy brat Piotr, wracający z kampanii napoleońskiej.

Po śmierci Franciszka Sapiehy w 1829 Strzelecki otrzymał wielki majątek, który pozwolił mu na późniejsze wieloletnie podróże po całym świecie.

8 czerwca 1834 r. wsiada na okręt wyruszający do Nowego Jorku, do Ameryki Północnej, gdzie przez półtora roku prowadzi badania geologiczne i mineralogiczne w górskich obszarach Apalachów oraz agrobio.logiczne w stanach: Wirginia, Maryland, Nowy Jork, Illinois i Ohio. W Kanadzie kontynuuje badania geologiczne w prowincjach: Ontario i Quebec oraz w okolicach Wielkich Jezior Kanadyjskich gdzie odkrył złoże rud miedzi. Podróże po Ameryce Południowej objęły Brazylię, Argentynę i Chile gdzie zapoznał się z geologią złóż surowców mineralnych (złoto, diamenty, kamienie szlachetne)

 W trakcie tej podróży:

• 1834–1835 prowadził wielotematyczne badania przyrodnicze w Ameryce Północnej (Appalachy, Floryda, Meksyk). Najważniejsze odkrycia z tego okresu to złoża rud miedzi w Kanadzie (nad jeziorem Ontario). W Ameryce Południowej badał natomiast tamtejsze wulkany i złoża surowców mineralnych (Argentyna, Peru, Ekwador).
• 1836 prowadził badania geologiczne i obserwacje meteorologiczne w Ameryce Południowej (Brazylia, Urugwaj, Chile).
• w roku 1838 kontynuował badania na Hawajach i wyspach Polinezji.
• lata 1839–1843 to okres eksploracji Australii, Nowej Zelandii i Tasmanii.

Podczas pobytu w Australii zbadał najwyższe pasmo górskie tego kontynentu – Wielkie Góry Wododziałowe, a jego najwyższy szczyt nazwał na cześć przywódcy insurekcji Górą Kościuszki (Mt. Kosciuszko).

Po południowo-wschodniej stronie gór odkrył krainę, nazwaną przez siebie Gippsland. Okazało się też, że odkryta przez niego dolina Latrobe obfituje w pokłady węgla brunatnego, ropy naftowej i złota. Strzelecki opracował też szczegółową i pierwszą tak dokładną mapę geologiczną Nowej Południowej Walii i Tasmanii.

W 1844 r. Królewskie Towarzystwo Geograficzne w Londynie wyróżniło Pawła Edmunda Strzeleckiego odznaczeniem "Gold Founders Medal" za jego działalność odkrywczą i naukową.

W 1845 opublikował w Londynie wiekopomne dzieło The Physical Description of New South Wales and Van Diemen's Land (Nowa Południowa Walia). Dzieło to osiągnęło światową sławę w geografii, za które otrzymał złoty medal Royal Geographical Society. Ten tom, liczący niemal 500 stron, spotkał się z bardzo przychylnymi recenzjami w prasie angielskiej i australijskiej. Na długo też stał się pracą fundamentalną dla wiedzy o Australii, a Strzeleckiemu zapewnił wysoką pozycję w świecie naukowym i otworzył drzwi salonów londyńskiej high society.

W 1853 r. P. E. Strzelecki dostąpił wielkiego zaszczytu uzyskując członkostwo The Royal Geographical Society of London jako trzeci Polak i tym samym znalazł się obok Heweliusza i Jana Breyne'a.

W 1860 r. otrzymał tytuł doctor honoris causa Uniwersytetu w Oxfordzie, a w 1869 r. order św. Michała i św. Jerzego, przyznany mu za "pięcioletnie badania Australii, odkrycie złota i nowych terenów przydatnych do kolonizacji, a wreszcie za sporządzenie map topograficznych i geologicznych, opartych na obserwacjach astronomicznych" - jak głosił dokument uzasadniający nadanie orderu.

Brytyjska Królowa Wiktoria dwukrotnie udekorowała Go Komandorią Orderu Imperium Brytyjskiego oraz Komandorią Orderu św. Michała i św. Jerzego.

Sir Paweł Edmund Strzelecki uzyskał tytuł lorda na brytyjskim dworze za to, że odkrył w Australii pokłady złota i innych metali kolorowych.

Spotyka się na krótko w Genewie w 1866 roku ze swoją największą, jedyną miłością Adyną, aby u schyłku życia wspominać niespełnioną miłość.

W ostatnich tygodniach życia Strzelecki nie mógł już nawet przyjmować wizyt, nie opuszczał również domu.

Strzelecki zmarł w 1873 w Londynie na raka wątrobowokomórkowego i został pochowany na cmentarzu Kensal Green. W 1997 jego prochy sprowadzono do kraju i złożono w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w podziemiach kościoła św. Wojciecha w Poznaniu.

Jego nazwiskiem nazwano w Australii pasmo górskie, 2 szczyty, jezioro, rzekę i miasteczko:

• Góry Strzeleckiego (Strzelecki Ranges) – Wiktoria,
• Góra Strzeleckiego (Mount Strzelecki) – 636 m n.p.m. – Terytorium Północne,
• Góra Strzeleckiego (Strzelecki Peak) – 756 m n.p.m. – Wyspa Flindersa,
• Rzeka Strzeleckiego (Strzelecki Creek) – 190 km dł. Australia Południowa,
• Pustynia Strzeleckiego (Strzelecki Desert) – na zachód od jeziora Eyre,
• Rezerwat Przyrody Strzeleckiego (Strzelecki Regional Reserve) w obszarze Pustyni Strzeleckiego,
• miasteczko „Strzelecki”.
•